Οφέλη οικογενειακής συνοχής

Οι οικογένειες που έχουν οικογενειακή συνοχή παρέχουν την αίσθηση ενός ασφαλούς καταφυγίου για τα μέλη τους. Διαθέτουν καλές δεξιότητες επικοινωνίας και ισχυρή αυτοεκτίμηση και έχουν θετική συνεισφορά στην κοινωνία.

Οι άνθρωποι που μεγαλώνουν μέσα σε τέτοιες οικογένειες είναι συνήθως πιο παραγωγικoί και επιτυχεμένοι στη ζωή από ανθρώπους που μεγαλώνουν μέσα σε οικογένειες στις οποίες τα μέλη είναι αποστασιοποιημένα μεταξύ τους.

Οι οικογένειες που έχουν στην συνοχή εμπνέουν μία αίσθηση ενότητας.

Σε τέτοιες οικογένειες  μπορούμε να εντοπίσουμε  τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Τα μέλη της οικογένειας  επικοινωνούν συστηματικά μεταξύ τους. Αλληλοενημερώνονται για τις δραστηριότητές τους,  για τα αισθήματά τους , για τις προσδοκίες και τις ανάγκες τους
• Δείχνουν εκτίμηση  στις διαφορές  της προσωπικότητας  μεταξύ των μελών της οικογένειας. Ενθαρρύνουν την επιδίωξη των ειδικών ενδιαφερόντων και ταλέντων του κάθε μέλους  και τους ειδικούς τρόπους έκφρασης. Δεν προσδοκούν ότι όλα τα μέλη  της οικογένειας θα κάνουν τα ίδια πράγματα  θα έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα,  προσδοκίες ή μελλοντικά σχέδια.
• Οι οικογένειες με συνοχή συχνά περνούν χρόνο μαζί. Η οικοδόμηση και η διατήρηση σχέσεων χρειάζεται χρόνο. Τα μέλη της οικογένειας είναι δεσμευμένα  να έχουν οικογενειακή ενότητα  και βρίσκουν το χρόνο για να είναι μαζί. Αναλώνουν χρόνο σε δομημένες δραστηριότητες  και έχουν επίσης χρόνο για ηρεμία μέσα στο σπίτι.
• Στις συνεκτικές οικογένειες υπάρχει η αίσθηση του ανήκειν. Η ενωμένη οικογένεια  λειτουργεί  ως οικογενειακό αγκυροβόλιο. Τα μέλη της γνωρίζουν και νιώθουν  οτι το σπίτι  είναι ένας τόπος φιλοξενίας αγάπης και αποδοχής.
• Τα μέλη της οικογένειας  εκλαμβάνουν την οικογένεια ως μονάδα και ως ομάδα. Υπάρχει η αίσθηση της ταυτότητας. Η ταυτότητα της οικογένειας  (που μπορεί συμβολικά να είναι το επώνυμό της)  έχει ειδική σημασία στις καρδιές των μελών της.
• Το κάθε μέλος της οικογένειας  επιδεικνύει σεβασμό και στήριξη για τα υπόλοιπα μέλη. Παρόλο που μπορεί να υπάρχουν διαφωνίες  διατηρείται πάντοτε ο σεβασμός. Η διαχείριση των συναισθημάτων γίνεται παραγωγικά αλλά και επιβεβαιωτικά. Οι γονείς επιδιώκουν να ζητούν  τις απόψεις των παιδιών  και ενσωματώνουν τις ανάγκες  του κάθε μέλους  όταν λαμβάνουν οικογενειακές αποφάσεις.
• Τα μέλη της οικογένειας  επιδεικνύουν στοργή μεταξύ τους. Δεν ντρέπονται να εκφράσουν συναισθήματα αγάπης  και να στείλουν θετικά μηνύματα στα άλλα μέλη καθημερινά.
• Τα μέλη της οικογένειας αλληλοοικοδομούν τον αυτοσεβασμό και την αυτοεκτίμηση. Λένε και κάνουν πράγματα τα οποία δημιουργούν θετικά συναισθήματα στα άλλα μέλη. Για παράδειγμα διατηρούν επαφή με το βλέμμα όταν μιλούν, ακούν προσεκτικά τον ομιλητή και περιμένουν να τελειώσει. Εντοπίζουν και υποδεικνύουν πράγματα που άλλα μέλη της οικογένειας κάνουν καλά. Ανταλλάζουν χαρές και μοιράζονται τα χρηστικά αντικείμενα της οικογένειας όταν χρειαστεί (π.χ. αυτοκίνητο, τηλεόραση, ρούχα).
• Η συμπεριφορά κάθε μέλους καθοδηγείται από αξίες και επίπεδο. Από πολύ μικρή ηλικία οι γονείς συζητούν με τα παιδιά τους τα πιστεύω και τις αξίες τους. Καθοδηγούν ώστε η συμπεριφορά των παιδιών τους είναι σύμφωνη μετά πιστεύω και τις αξίες τους και οι ίδιοι λειτουργούν ως θετικά πρότυπα.
• Οι οικογένειες που έχουν συνοχή είναι συνήθως συνδεδεμένες και και με την κοινότητα. Συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες και βρίσκουν χρόνο για εθελοντική εργασία.
• Όταν παρουσιάζονται δυσκολίες οικογένεια ανταποκρίνεται με παραγωγικούς και δημιουργικούς τρόπους. Συζητούν μεταξύ τους για το τι συμβαίνει και αλληλοβοηθούνται ώστε να διαχειριστούν τους δύσκολους καιρούς. Είναι καλοί ακροατές, έχουν ενσυναίσθηση και βοηθούν τα άλλα μέλη να βρουν λύσεις. Αποφεύγουν καταστροφικές συμπεριφορές όπως η αποστασιοποίηση ο θυμός και η κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών.

Ενδείξεις αποστασιοποίησης

Είναι σίγουρο ότι καμία οικογένεια δεν είναι τέλεια. Οπωσδήποτε στο σύγχρονο κόσμο με όλες τις καθημερινές απαιτήσεις και επιβαρύνσεις σε χρόνο και ενέργεια,  σε μια οικογένεια είναι δύσκολο να γίνονται όλα τα παραπάνω. Είναι όμως χρήσιμο να αναφερθούν οι ειδικά προβληματικές περιοχές ώστε να μπορεί να γίνει αξιολόγηση των άμεσων αναγκών μας οικογένειας και να τίθενται οι βάσεις για την οικοδόμησή της σε μία ισχυρή ομάδα.

Συνεπώς ανησυχητικά σημάδια μέσα σε μια οικογένεια μπορεί  να είναι και τα ακόλουθα:

• Η απουσία επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη της ομάδας.
• Η απουσία σεβασμού στη μοναδικότητα.
• Τα μέλη είναι συχνά συγχυσμένα και θυμωμένα μεταξύ τους.
• Ο χρόνος που αφιερώνουν μαζί είναι πολύ λίγος.
• Η συμπεριφορά των μελών της οικογένειας δεν φαίνεται να καθοδηγείται από αξίες ή επίπεδο.
• Τα επίπεδα και οι προσδοκίες είναι ασαφή.
• Η οικογένεια φαίνεται να είναι αποκομμένη από την κοινωνία.
• Όταν η οικογένεια αντιμετωπίζει δυσκολίες οι αλλαγές τα μέλη αντιδρούν με καταστροφικό τρόπο (φωνές, θυμός, αποξένωση, απομόνωση).
• Οι απόψεις των μελών της οικογένειας δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τις οικογενειακές αποφάσεις.

Οικοδομώντας οικογενειακή συνοχή

Για την οικοδόμηση της οικογενειακής συνοχής χρειάζεται η συνεργασία και η συμμετοχή όλων των μελών της οικογένειας. Είναι χρήσιμο να υπάρξει μια οικογενειακή συνεδρία στην οποία να τονιστεί η ανάγκη για οικογενειακή συνοχή και ενότητα. Στην συνεδρία αυτή μπορεί να γίνει επισκόπηση των χαρακτηριστικών  που αναγνωρίζονται σε μια οικογένεια που έχει συνοχή (βλέπε στην αρχή του άρθρου). Κάθε μέλος μπορεί να αξιολογήσει τα σημεία στα οποία η οικογένεια είναι δυνατή και τα σημεία στα οποία χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια. Εάν κριθεί αναγκαίο θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα πλάνο ενίσχυσης της οικογενειακής συνοχής. Καθώς στο πλάνο θα τεθούν οι στόχοι που θα επιδιωχθούν (σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να επιδικνύει η οικογένεια), το πλάνο αυτό μπορεί να εδράζεται και στις ακόλουθες βάσεις:

• Τακτικές οικογενειακές συνεδρίες. Οι συνεδρίες αυτές θα πρέπει να έχουν σοβαρότητα και ημερήσια διάταξη. Θα πρέπει να εμπνέουν όλα τα μέλη ότι το ζήτημα είναι σοβαρό και είναι χρήσιμο να τηρούνται σημειώσεις. Κάθε μέλος να ενθαρρύνεται να συνεισφέρει στη συζήτηση και κάθε μέλος να αντιμετωπίζει με σοβαρότητα τη συνεδρία. Να υπάρχει έλεγχος για την τήρηση των συμφωνηθέντων.
• Τακτικός χρόνος συγκέντρωσης. Θα πρέπει να συμφωνηθεί ότι θα υπάρχει τακτικός χρόνος στον οποίο τα μέλη της οικογένειας θα συγκεντρώνονται θα τον περνούν μαζί. Ο χρόνος αυτός μπορεί να είναι το γεύμα ή το δείπνο.
• Κατάρτιση λίστας με ευχάριστες οικογενειακές δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες αυτές μπορεί να είναι μια βόλτα στην εξοχή, στο πάρκο, μια έξοδος, ένα παιχνίδι στο οποίο να συμμετέχουν όλοι. Θα πρέπει να είναι κάτι το οποίο να προσφέρει ευχαρίστηση σε όλα τα μέλη.
• Διατήρηση τακτικής επαφής με τα μέλη που βρίσκονται μακριά.  Η τήρηση τακτικής επαφής με τους φοιτητές που βρίσκονται μακριά, μέσω του διαδικτύου, ή μέσω επισκέψεων είναι ιδιαίτερα χρήσιμη. Έτσι κανένα μέλος που βρίσκεται μακριά δεν αποκόπτεται από την οικογένεια και τα νέα ή τις δραστηριότητές της.
• Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας. Όλα τα μέλη μιας οικογένειας με συνοχή έχουν καλές δεξιότητες επικοινωνίας. Το διάβασμα βιβλίων, η επιμόρφωση ή οι συνεδρίες με έναν Ψυχολόγο μπορεί να βοηθήσουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων ακρόασης και επικοινωνίας.
• Διαχείριση συγκρούσεων. Εάν στην οικογένεια υπάρχει συχνά το φαινόμενο των αλληλοκατηγοριών και αλληλοενοχοποιήσεων για τα προβλήματα, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τύχουν διαχείρισης ο θυμός και οι συγκρούσεις.
• Εισαγωγή νέων ρουτίνων. Για την επιτυχία των αλλαγών, αυτές χρειάζεται να γίνουν μέρος της καθημερινής ζωής. Θα πρέπει η προσπάθεια τήρησής τους να είναι συνειδητή και κανένα μέλος να μην εγκαταλείψει την προσπάθεια μέχρι οι αλλαγές να εγκατασταθούν ως ρουτίνες.
• Τέλος, εάν τα μέλη δεν συνεργάζονται και υπάρχουν άλλα προβλήματα που υποβόσκουν αναζητήστε τη βοήθεια μιας/ενός ειδικού.