Το στρες εμποδίζει τους ανθρώπους να νιώσουν συμπόνια

Στο άγχος αποδίδεται το «έλλειμμα συμπόνιας» που χαρακτηρίζει την εποχή μας, σύμφωνα με νέα διεθνή μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Current Biology.

Το έμφυτο στρες, που δημιουργεί η παρουσία ενός ξένου, συνιστά σημαντικό εμπόδιο στο να νιώσει ένας άνθρωπος συμπόνια και συμπάθεια για κάποιον άγνωστο, υποστηρίζουν οι ερευνητές με επικεφαλής τον καθηγητή Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης Τζέφρι Μόγκιλ του Πανεπιστημίου ΜακΓκιλ, του Μόντρεαλ.

Τόσο τα πειράματα που έγινε σε ζώα, όσο και σε ανθρώπους, έδειξαν ότι η ενσυναίσθηση δηλαδή η ικανότητα να νιώθεις και να μοιράζεσαι τα συναισθήματα του άλλου, αυξάνει, όταν μειώνεται το στρες.

Συγκεκριμένα, όταν οι ερευνητές χορήγησαν στα πειραματόζωα και τους ανθρώπους φάρμακο που ανέστελε τις ορμόνες του στρες, μεγάλωνε ο βαθμός συμπόνιας για τον άλλο, ακόμη και για τον τελείως ξένο. Αντίθετα, σε όσο μεγαλύτερη κατάσταση στρες βρισκόταν ένας άνθρωπος ή ένα ζώο, τόσο μειωνόταν ο βαθμός ενσυναίσθησης και συμπόνιας για τους άλλους.

Εξάλλου, προηγούμενες μελέτες έχουν αποδείξει ότι συμπόνια, εκτός από τους ανθρώπους, μπορούν να δείξουν και τα ζώα, αναγνωρίζοντας τον πόνο του άλλου. Όμως σε όλα τα είδη φαίνεται πως η ενσυναίσθηση είναι μεγαλύτερη απέναντι στους «γνώριμους» και μικρότερη ή τελείως απούσα στους ξένους. Η ύπαρξη στρες παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτό.

Οι ειδικοί κατά καιρούς έχουν επισημάνει την ανάγκη να μειωθεί το επίπεδο του στρες στους ανθρώπους. Μια λιγότερο «στρεσαρισμένη» κοινωνία μπορεί να επιδείξει μεγαλύτερη ευαισθησία και αλληλεγγύη απέναντι στον «άλλο» και στον «ξένο», γεγονός σημαντικό για τη μείωση του ρατσισμού, του κοινωνικού αποκλεισμού κ.α.

Όπως εξηγεί ο Δρ Μόγκιλ, το σύστημα στρες στον εγκέφαλο ασκεί ένα είδους «βέτο» στο σύστημα της συμπόνιας. «Λίγοι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι έχουν κάποια αντίδραση στρες, όταν βρίσκονται στο ίδιο δωμάτιο με έναν ξένο», επισημαίνει και προσθέτει πως είναι αξιοσημείωτο ότι ποντίκια και άνθρωποι έχουν τις ίδιες αντιδράσεις σε αυτή τη συνεχή διελκυστίνδα στρες-συμπόνιας.